Документарната емисија на Истражувачката репортерска лабораторија Македонија за пожарот во тетовската модуларна болница во кој 14 лица живи изгореа – веќе трет ден не престанува да ја бранува јавноста. Она што се претпоставуваше – дека истрагата свесно се заташкува – од прикажаната емисија – се докажа на недвосмислен начин. Извршени се низа кривични дела од највисоки поранешни функционери и актуелни капиталисти. Освен поранешениот министер за здравство (Венко Филипче), поранешниот вицепремиер и сегашен крупен капиталист (Кочо Анѓушев) и поранешниот премиер (Зоран Заев), во спрегата на моќ и влијание во кој правото и правдата се срамно погазени – своја улога одиграле корумпирани обвинители и универзитетски професори како вештаци. Притоа, постоењето на ретки позитивни примери на исправно постапување од страна на тетовската обвинителка (Лејла Кадриу – изземена од случајот) и електричниот инжинер вештак од Тетово, како своевидни изолирани острови на професионализам и интегритет – го потврдуваат заклучокот дека се работи само за исклучоци од правилото дека власта корумпира, или поточно капитализмот корумпира.
Впрочем, ова не е единствен случај во кој органите на прогонот и судството потфрлија виновниците да ги изведат пред лицето на правдата и да ги казнат, на семејствата на жртвите да им донесат правда, а оштетените да ги обештетат. Чашата одамна е прелиена, судството „ужива“ најниска доверба од само 4%, а граѓаните чувствуваат дека се оставени сами на себе. Затоа не изненадува тоа што во рок од 24 часа од објавата на документарната емисија – беше свикан и одржан протест пред Основниот суд во Тетово.
Реакциите на граѓаните на социјалните мрежи засега не задираат во коренот на корупцијата – а тоа е самиот капитализам, односно спрегата капиталистичка власт – капиталисти. Барањето морална или кривична одговорност на конкретни лица е исправно барање на граѓаните кои протестно треба да се спротистават на самоволието и неказнивоста на одговорните. Но доколку ова барање не биде придружено со борба за промена на економскиот модел поради кој здравството е заробено во тендерските канџи на капиталистите и функционерите – истото нема да биде ништо повеќе од барање да профункционира капиталистичката правна држава, при што една фракција на владејечката класа би заменила друга.
Уште повеќе, крупните капиталисти чие богатство особено нараснало во содејство со државната власт, не ги тргаат канџите и од другите јавни сектори, како што е самото високо образование. Имено, во текот на постапката, за обвинителите да не поведат постапка против лица на страната на нарачателот и изведувачот, како клучно се покажало вештачењето на Факултетот за електротехнички науки при УКИМ.
Programi dokumentar i Laboratorit Investigativ Reporter Maqedoni për zjarrin në spitalin modular të Tetovës në të cilin u dogjën të gjallë 14 persona – për të tretën ditë nuk ndalet duke bërë bujë në opinion. Ajo që supozohej – se hetimi po mbulohej qëllimisht – nga emisioni i shfaqur – u vërtetua në mënyrë të qartë. Një sërë krimesh u kryen nga ish-zyrtarët e lartë dhe kapitalistët aktualë. Përveç ish-ministrit të Shëndetësisë (Venko Filipçe), ish-zëvendëskryeministrit dhe kapitalistit aktual (Koço Angjushev) dhe ish-kryeministrit (Zoran Zaev), në zinxhirin e pushtetit dhe ndikimit në të cilin shkelet pa turp ligji dhe drejtësia, rolin e tyre e luajtën prokurorët e korruptuar dhe profesorët e universitetit si ekspertë. Në të njëjtën kohë, ekzistimi i shembujve të rrallë pozitivë të sjelljes korrekte nga prokurorja e Tetovës (Lejla Kadriu – e përjashtuar nga rasti) dhe eksperti elektroinxhinier nga Tetova, si një lloj ishulli i izoluar i profesionalizmit dhe integritetit – konfirmojnë përfundimin se këto janë vetëm përjashtime nga rregulli se qeveria korupton, ose më saktë korupton kapitailizmi.
Në fund të fundit, ky nuk është rasti i vetëm në të cilin organet e rendit dhe drejtësia nuk arritën t’i nxjerrin fajtorët para drejtësisë dhe t’i ndëshkojnë ata, të vendosin drejtësinë për familjet e viktimave dhe të dëmshpërblejnë të dëmtuarit. Prej kohësh është derdhur gota, drejtësia “gëzon” besimin më të ulët prej vetëm 4%, dhe qytetarët e ndjejnë se janë lënë në dorën e tyre. Prandaj, nuk është për t’u habitur që brenda 24 orëve nga shpallja e emisionit dokumentar është thirrur dhe mbajtur protestë para Gjykatës Themelore në Tetovë.
Reagimet e qytetarëve në rrjetet sociale për momentin nuk prekin rrënjën e korrupsionit – dhe kjo është vetë kapitalizmi, pra kombinimi i qeverisë kapitaliste – kapitalistëve. Kërkimi i përgjegjësisë morale apo penale të personave të caktuar është kërkesë korrekte e qytetarëve të cilët duhet të protestojnë kundër arbitraritetit dhe mosndëshkimit të përgjegjësve. Por nëse kjo kërkesë nuk shoqërohet me një luftë për të ndryshuar modelin ekonomik për shkak të të cilit shëndetësia është bllokuar në kthetrat e tenderit të kapitalistëve dhe zyrtarëve – nuk do të jetë gjë tjetër veçse një kërkesë për funksionimin e shtetit ligjor kapitalist, ku një fraksion e klasës sunduese do të zëvendësonte një tjetër.
Për më tepër, kapitalistët e mëdhenj, pasuria e të cilëve është rritur veçanërisht në bashkëpunim me qeverinë e shtetit, nuk i heqin kthetrat e tyre nga sektorët e tjerë publikë, siç është vetë arsimi i lartë. Përkatësisht, gjatë procedurës, që prokurorët të mos iniciojnë procedurë ndaj personave në anën e konsumatorit dhe kontraktorit, ekspertiza e Fakultetit të Shkencave të Inxhinierisë Elektrike në UKIM ka rezultuar vendimtare.
Ретко кој забележува дека целиот регион се соочува со слични случаи на коруптивни зделки во спрегата власт – капиталисти, поради што се поставува прашањето како е можно во исто време власта во различни земји да ја запоседнале исти корумпирани политичари. Никој не помислува дека развојниот пат на капитализмот во западноевропските земји и Америка кој го помина истиот развоен пат при првобитната акумулација на капиталот што го создаде јазот да 1% го поседува целото богатство, наспроти 99%. Впрочем, постојаната борба меѓу власта и опозицијата ја одржува тезата дека постојат личности кои можат да одолеат на можностите за брзо богатење кога се на власт или се блиски до власта и дека постојат личности – професионалци кои со својот интеритет ќе ја чуваат функциналноста и независноста на обвинителството и судството од апетитите на капиталистите. Вака се одржува илузија за капитализмот во кој владее правото и правдата – илузија резервирана само за развиените држави од капиталистичкиот центар. Случајности во регионални и светски размери до толкава мера нема. Туку има ист општествено економски систем кој е плодна почва за зделки од милиони евра, со непочитување на стандардите, а за сметка на човечките животи.
Конечно одговорност за директните причинители на незамисливата трагедија мора да има! Но јавното здравството и социјалната држава не можат да бидат одбранети и унапредени без револуцинерни барања за промена на општествено економскиот модел поради кој сите страдаме и поради кој животот ни виси на конец!
Повторуваме, капитализмот е систем чија највисока вредност е профитот, најчесто на сметка на човечкиот живот.
Vështirë se dikush e vëren se i gjithë rajoni po përballet me raste të ngjashme të marrëveshjeve korruptive në lidhjen qeveri-kapitalistë, gjë që shtron pyetjen se si është e mundur që të njëjtët politikanë të korruptuar të pushtojnë pushtetin në vende të ndryshme në të njëjtën kohë. Askush nuk mendon se rruga e zhvillimit të kapitalizmit në vendet e Evropës Perëndimore dhe Amerikës që ndoqi të njëjtën rrugë zhvillimi gjatë akumulimit fillestar të kapitalit që krijoi hendekun që 1% te zotëroe të gjithë pasurinë, në krahasim me 99%. Në fund të fundit, lufta e vazhdueshme mes pushtetit dhe opozitës ruan tezën se ka njerëz që mund t’i rezistojnë mundësive për t’u pasuruar shpejt kur janë në pushtet ose janë pranë qeverisë dhe se ka njerëz – profesionistë që me integritetin e tyre do të mbrojë funksionalitetin dhe pavarësinë e prokurorisë dhe gjyqësorit nga orekset e kapitalistëve. Kështu ruhet iluzioni i kapitalizmit në të cilin mbretëron ligji dhe drejtësia – një iluzion i rezervuar vetëm për vendet e zhvilluara të qendrës kapitaliste. Rastësi në një masë të tillë në shkallë rajonale dhe globale nuk ekzistojnë. Por ekziston i njëjti sistem socio-ekonomik që është terren pjellor për marrëveshje me vlerë miliona euro, me mospërfillje të standardeve dhe në kurriz të jetëve njerëzore.
Më në fund, duhet të ketë përgjegjësi për shkaktarët të drejtpërdrejta të tragjedisë së paimagjinueshme! Por shëndeti publik dhe shteti i mirëqenies nuk mund të mbrohen dhe promovohen pa kërkesa revolucionare për të ndryshuar modelin socio-ekonomik për shkak të të cilit vuajmë të gjithë dhe për shkak të të cilit jeta jonë varet në fije!
E përsërisim, kapitalizmi është një sistem vlera më e lartë e të cilit është fitimi, zakonisht në kurriz të jetës njerëzore.